Cerrahpaşa Çocuk

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı 1981 yılında kuruldu. Bölümün kurucusu Prof. Dr. Engin Zeren Sözen’in 1984 yılında vefatı üzerine, çalışmalara 1986 yılına kadar ara verildi.

Kuruluş aşamasında (1981-1984) nefroloji hastaları “Büyük Çocuk” servisinde yatırılarak izleniyordu. Bu dönemde ayrı bir “Çocuk Nefroloji Polikliniği” oluşturuldu. Prof. Dr. Engin Zeren Sözen tarafından perkütan böbrek biyopsisi yapılmaya başlandı. Büyük çocuklara, İç Hastalıkları Nefroloji Bilim Dalı öğretim üyeleri ve uzmanlarının da yardımıyla akut periton diyalizi uygulanıyordu.

1986 yılında Prof. Dr. Nil Arısoy başkanlığında Çocuk Nefroloji Bilim Dalı çalışmaları yeniden başlatıldı. Aynı yıl, mecburi hizmet yükümlülüğünü tamamlayarak Çocuk Kliniğine dönen Uz. Dr. Lale Sever, nefroloji eğitimi için 6 ay süreyle İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı’na gönderildi. Burada Prof. Dr. Faik Tanman, Prof. Dr. Aydan Şirin ve Doç. Dr. Sevinç Emre ile çalıştı. 1990 yılında Uz. Dr. Salim Çalışkan çocuk nefroloji ekibine katıldı. Bu dönemde, yatan hastalar için çocuk kliniği içinde ayrı bir “Nefroloji Servisi” oluşturuldu; poliklinik hizmetleri hızlandı, çocuk cerrahisi ile ortak üroloji- nefroloji toplantıları başlatıldı.

Dr. Lale Sever 1990 yılında, Dr. Salim Çalışkan ise 1994 yılında çocuk nefroloji yandal uzmanı oldular ve daha sonra, sırasıyla 1991 ve 1996 yıllarında doçent, 1996 ve 2001 yıllarında profesör ünvanı alarak akademik çalışmalarına devam ettiler. 1994-2000 yılları arasında Uz. Dr. Özgür Kasapçopur Bilim Dalımızda görev yaptı; daha sonra Prof. Dr. Nil Arısoy önderliğinde Çocuk Romatolojisi alanına yönelerek yoluna devam etti. 2005-2008 yılları arasında bilim dalımızda yandal uzmanlık eğitimini tamamlayan Dr. Nur Canpolat, 2010 yılından itibaren kalıcı olarak aramıza katıldı ve 2013 yılında doçent, 2022 yılında profesör oldu. İlerleyen yıllarda yandal uzmanlık eğitimini ünitemizde tamamlayan Dr. Ayşe Ağbaş, Dr. Seha Kamil Saygılı ve Dr. Esra Karabağ Yılmaz aramıza katıldı.

Halen Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı kadrosu Prof. Dr. Salim Çalışkan, Prof. Dr. Nur Canpolat, Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Ağbaş, Uzm. Dr. Seha Saygılı, Dr. Esra Karabağ Yılmaz’dan oluşmaktadır.

1.     Poliklinik ve yatan hasta (servis) hizmeti

Her yıl, bilim dalımız servisinde ortalama 250 hasta yatırılarak tedavi edilmekte, poliklinikte 8.000’i aşkın hasta muayenesi yapılmaktadır. Genel nefroloji poliklinik hizmetinin yanı sıra nörojen mesane ve kronik böbrek hastalığı tanılı çocuk hastalar için ayrı poliklinik hizmeti verilmektedir. Fakültemiz Çocuk Cerrahisi Çocuk Üroloji Bilim Dalı ve Üroloji Bilim Dalı Çocuk Ürolojisi ile üroloji-nefroloji konseyleri düzenli aralıklar ile sürdürülmektedir. Bu toplantılara Çocuk Radyoloji Bilim Dalı ve Nükleer Tıp Anabilim Dalı öğretim üyeleri de katılmaktadır. Ayrıca Patoloji Anabilim Dalı ile ortak toplantılar düzenli olarak sürdürülmektedir.

2.             Diyaliz

2.2.1 Hemodiyaliz: Bilim dalı bünyesindeki hemodiyaliz ünitesi Mayıs 1994 tarihinde, Almanya’dan bağış olarak alınan 4 adet Gambro AK-10 ve bir adet Baxter 3500 cihazı ile hizmete girdi. Makinelerimiz zaman içinde yenilendi. Halen, yine bağış yolu ile sağladığımız, çocuk hastalarda hemodiyafiltrasyon yapmaya uygun ve Avrupa’ da ancak sayılı çocuk hemodiyaliz ünitesinde bulunan yeni teknoloji 8 adet makine (Fresenius 5008 Cordiax) ve iki adet Fresenius 4008 ile diyalize devam etmekteyiz.

Hemodiyaliz ünitemizde akut diyaliz yanı sıra, 200’ü aşkın kronik hemodiyaliz hastası tedavi gördü. Ünitemizin önemli bir özelliği, küçük süt çocuklarına kronik hemodiyaliz hizmeti vermesidir; bu alanda ülkemizde öncü olmuştur. Son yıllarda 5 kg altında 10 bebeğe uzun süreli hemodiyaliz uygulanmıştır.

2.2.2 Sürekli ayaktan periton diyalizi programı Ocak 1996’ da başlatıldı; bu programda, periton diyalizine başlama yaşları 2 gün ile 18 yaş arasında değişen 210 çocuk izlendi. Ayrıca 80’i aşkın hastaya akut periton diyalizi tedavisi uygulandı.

Diyaliz uygulamalarında hemşirelerin yeri ve rolleri çok önemlidir. Çocuk hastalar söz konusu olduğunda bu önem daha da artar. Hemodiyaliz ünitemizin ve sürekli ayaktan periton diyalizi programının kurulması aşamasında hemşire Ayşe Sever’in büyük katkıları oldu. 2000 yılında Gülseren Pehlivan’ın katılmasıyla hemşire kadromuz güçlendi. İzleyen yıllarda Gülseren Hemşire, Ayşe Hemşireden bayrağı devir alarak diyalizin sadece sorumlu hemşiresi olmamış ünite ile ilgili önemli gelişmelere katkı sağlamıştır. Hemşirelerimiz Ayşe Keser Barası, Gizem Tan Polat, Sultan Suna Boğazpınar, Esra Aldemir ile hemodiyaliz ve periton diyalizi hizmetimiz devam etmektedir.   

Fakültemizde, çocuklarda ilk böbrek nakli 1997 yılında, Genel Cerrahi Anabilim Dalı işbirliği ile Prof. Dr. Muzaffer Sarıyar tarafından gerçekleştirildi. Yirmi yılda bilim dalımızda toplam 120 böbrek nakilli çocuk hasta izlendi; halen 50 kadar hastanın izlemi aktif olarak devam etmektedir.

Son yıllarda özel hastanelerde transplantasyon merkezlerinin hızla çoğalmasıyla, bu merkezlerde böbrek nakli olan çocuk hasta sayısı, dolayısıyla da komplikasyonlar artmıştır. Bölümümüz, farklı merkezlerde nakil olup post-transplant dönemde komplikasyon yaşayan çocuk hastaların tedavisini de üstlenmektedir.

3.    Eğitim

Bilim Dalımızda, genel pediatri eğitimi yanı sıra 1998 yılından itibaren düzenli olarak çocuk nefroloji yan dal eğitimi verilmektedir.  Sırasıyla, Dr. Celalettin Koşan, Dr. Nurdan Yıldız, Dr. Pınar Turhan, Dr. Cengiz Candan, Dr. Mahmut Çivilibal, Dr. Nur Canpolat, Dr. Mehmet Taşdemir, Dr. Ayşe Ağbaş ve Dr. Rümeysa Yasemin Çiçek, Dr. Seha Kamil Saygılı, Dr. Ebru Burcu Demirgan, Dr. Esra Karabağ Yılmaz bilim dalımızda eğitimlerini tamamlayarak “Çocuk Nefroloji Uzmanı” ünvanını almışlardır. Bu arkadaşlarımızın beşi farklı üniversitelerde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Dr. Rüveyda Gülmez halen bilim dalımızda yan dal eğitimini sürdürmektedir. 

Ayrıca ulusal merkezlerden diyaliz-transplantasyon bilgi ve görgüsünü artırmak isteyen yandal uzmanlık öğrencileri kabul edilmektedir.

Hemodiyaliz ve periton diyalizi ünitelerimiz Çocuk Hemodiyaliz ve Çocuk Periton Diyalizi Hemşireliği eğitim merkezleridir. Bugüne kadar dört hemşireye “Çocuk Hemodiyaliz Hemşiresi” ve 12 hemşireye de “Çocuk Periton Diyalizi Hemşiresi” sertifikası verilmiştir.

4.    Bilimsel Çalışmalar

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalı’nda kuruluşundan bu yana giderek artan bir ivme ile pek çok bilimsel çalışma yapılmıştır. Kendi bölümümüzde gerçekleştirilen araştırmaların yanı sıra, bilim dalımız öğretim üyeleri ve yandal uzmanlık öğrencileri çok sayıda ulusal ya da uluslararası çok merkezli araştırma projesine ortak olmuşlar ve bu projelerde önemli görevler üstlenmişlerdir. Tüm bu çalışmalar sonucunda uluslararası indekslerde yer alan ve çok sayıda atıf alan 100’ü aşkın makale yayınlanmıştır.

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Nefroloji Bilim Dalının 30 yıllık geçmişine baktığımızda, daha iyiye doğru yol alma ve başarma heyecanının hiç kaybolmadığını, tüm ekibin her dönemde amatör ruhla emek verdiğini görüyoruz.  Bugün varmış olduğumuz nokta, uyumlu bir çalışma ortamında hep birlikte üretmenin sonucudur.